Vị thế hành tinh của Sao Diêm Vương: Đánh giá lại
Phát hiện ra vệ tinh thứ năm làm bùng nổ cuộc tranh luận
Việc phát hiện ra vệ tinh thứ năm quay quanh Sao Diêm Vương đã làm bùng nổ cuộc tranh luận về việc liệu thiên thể băng giá này có nên được phân loại lại thành hành tinh hay không. Sao Diêm Vương đã bị Liên đoàn Thiên văn Quốc tế (IAU) hạ cấp xuống thành hành tinh lùn vào năm 2006, nhưng một số nhà khoa học tin rằng phát hiện mới này đủ cơ sở để xem xét lại.
Định nghĩa hành tinh của IAU
Theo IAU, một hành tinh phải đáp ứng ba tiêu chí:
- Nó phải quay quanh Mặt trời.
- Nó phải có đủ khối lượng để đạt được trạng thái cân bằng thủy tĩnh (gần hình cầu).
- Nó phải quét sạch quỹ đạo của mình khỏi các vật thể khác.
Sao Diêm Vương đáp ứng hai tiêu chí đầu tiên, nhưng không đáp ứng tiêu chí thứ ba. Quỹ đạo của nó giao nhau với quỹ đạo của Sao Hải Vương và nó đã không xóa sổ đường đi của mình khỏi các vật thể khác. Điều này khiến IAU phân loại Sao Diêm Vương là hành tinh lùn, một loại vật thể quá lớn để được gọi là tiểu hành tinh nhưng không đáp ứng đầy đủ các tiêu chí dành cho hành tinh.
Lập luận để phân loại lại
Một số nhà khoa học lập luận rằng định nghĩa hành tinh của IAU quá hạn hẹp và Sao Diêm Vương nên được phân loại lại thành hành tinh vì nó có năm vệ tinh. Vệ tinh thường được coi là dấu hiệu của trạng thái hành tinh, vì chúng chỉ ra rằng vật thể có đủ lực hấp dẫn để thu hút và giữ các thiên thể khác.
Tuy nhiên, IAU đã tuyên bố rằng sự có mặt hoặc không có vệ tinh không phải là yếu tố để xác định xem một vật thể có phải là hành tinh hay không. Trọng tâm là các đặc điểm quỹ đạo của vật thể và khả năng xóa sổ quỹ đạo của nó.
Ảnh hưởng đến Nhiệm vụ New Horizons
Việc phát hiện ra vệ tinh thứ năm, có tên là P5, có ý nghĩa quan trọng đối với tàu vũ trụ New Horizons, dự kiến sẽ gặp Sao Diêm Vương vào tháng 7 năm 2015. Tàu vũ trụ sẽ phải điều hướng qua một trường mảnh vỡ bao quanh Sao Diêm Vương và nếu có thêm vệ tinh thì có thể gây nguy hiểm.
Đặt tên cho các vệ tinh
Tên của vệ tinh thứ năm và thứ tư của Sao Diêm Vương vẫn chưa được xác định, nhưng có khả năng sẽ theo chủ đề về thần Hades/âm phủ đã được sử dụng cho các vệ tinh khác của Sao Diêm Vương gồm có Charon, Hydra và Nix.
Cuộc tranh luận vẫn tiếp diễn
Cuộc tranh luận về vị thế hành tinh của Sao Diêm Vương có thể sẽ còn tiếp diễn trong một thời gian nữa. Việc phát hiện ra vệ tinh thứ năm đã đổ thêm dầu vào lửa, nhưng IAU không có kế hoạch xem xét lại vấn đề này trong tương lai gần. Hiện tại, Sao Diêm Vương vẫn là một hành tinh lùn, nhưng khả năng phân loại lại trong tương lai vẫn chưa bị loại trừ.