Thất bại của Napoléon ở Waterloo: Một mối liên hệ với núi lửa?
Trận Waterloo
Vào ngày 18 tháng 6 năm 1815, Trận Waterloo đã diễn ra tại Bỉ, đánh dấu một thời khắc quan trọng trong lịch sử châu Âu. Trận chiến này là cuộc đọ sức giữa quân đội Pháp do Napoléon Bonaparte chỉ huy và liên quân Anh, Phổ và Hà Lan. Thất bại của Napoléon tại Waterloo đã chính thức chấm dứt triều đại của ông và mở ra một kỷ nguyên mới trong chính trị châu Âu.
Mưa trái mùa và sự chậm trễ của Napoléon
Trong đêm trước trận chiến, mưa lớn đã trút xuống chiến trường. Theo một số nhà sử học, Napoléon đã trì hoãn cuộc tiến công của mình cho đến khi mặt đất khô ráo vì lo ngại rằng bùn lầy sẽ cản trở binh lính và pháo binh của ông. Sự chậm trễ này đã chứng tỏ là một sai lầm chết người vì nó đã cho các lực lượng đối địch thời gian để tập hợp và phát động một cuộc tấn công tàn khốc.
Một vụ phun trào núi lửa ở Indonesia
Một nghiên cứu mới cho thấy rằng thời tiết xấu có thể đã góp phần vào thất bại của Napoléon bắt nguồn từ một vụ phun trào núi lửa cách xa hàng nghìn dặm. Vào tháng 4 năm 1815, Núi Tambora trên đảo Sumbawa của Indonesia đã phun trào dữ dội, giải phóng một lượng lớn tro bụi và mảnh vụn vào bầu khí quyển.
Tro núi lửa trong tầng điện ly
Theo truyền thống, các nhà khoa học tin rằng cột tro núi lửa chỉ có thể vươn tới tầng bình lưu, cách bề mặt Trái đất khoảng 31 dặm. Tuy nhiên, nghiên cứu gần đây của Matthew J. Genge, một nhà khoa học về Trái đất tại Đại học Hoàng gia London, chỉ ra rằng tro núi lửa có thể phun trào lên cao hơn nhiều, vươn tới tầng điện ly, kéo dài từ 50 đến 600 dặm so với Trái đất.
Các lực tĩnh điện và sự hình thành mây
Nghiên cứu của Genge tiết lộ rằng các lực tĩnh điện có thể đẩy tro núi lửa vào tầng điện ly. Khi các hạt tro tích điện này đạt đến tầng điện ly, chúng có thể phá vỡ khí hậu bằng cách thu hút hơi nước và gây ra hiện tượng hình thành mây.
Tác động của Tambora đối với châu Âu
Vụ phun trào Tambora đã giải phóng các hạt aerosol sulfat vào khí quyển và chúng dần dần lan rộng khắp Bán cầu Bắc. Mặc dù những tác động đầy đủ của vụ phun trào chỉ được cảm nhận cho đến năm 1816, được gọi là “năm không có mùa hè”, nhưng có khả năng rằng các hạt tro từ vụ phun trào có thể đã ảnh hưởng đến sự hình thành mây và các kiểu thời tiết ở châu Âu ngay từ tháng 6 năm 1815.
Hồ sơ thời tiết của Anh
Các hồ sơ thời tiết của Anh từ năm 1815 chỉ ra rằng mùa hè năm đó có lượng mưa lớn bất thường. Genge cho rằng lượng mưa gia tăng này có thể có liên quan đến vụ phun trào Tambora và sự hiện diện của tro núi lửa trong tầng điện ly.
Vụ phun trào Krakatau và những đám mây phát sáng
Một ngọn núi lửa khác của Indonesia, Krakatau, đã phun trào vào tháng 8 năm 1833. Ngay sau vụ phun trào, những người quan sát ở Anh đã chứng kiến sự xuất hiện của những đám mây lạ, phát sáng ở trên cao trong bầu khí quyển. Những đám mây này, được gọi là mây cực quang trung lưu, thường hình thành ở độ cao lên tới 53 dặm so với bề mặt Trái đất. Sự xuất hiện của chúng ngay sau vụ phun trào Krakatau cho thấy rằng tro núi lửa thực sự có thể vươn tới tầng khí quyển trên và ảnh hưởng đến sự hình thành mây.
Thất bại của Napoléon: Một câu đố phức tạp
Mặc dù vụ phun trào Tambora có thể đã góp phần vào thời tiết xấu tại Waterloo, nhưng điều quan trọng cần lưu ý là kết quả của trận chiến này chịu ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố. Cả hai bên đều phải đối mặt với những điều kiện thời tiết giống nhau và những quyết định mang tính chiến lược đã đóng một vai trò quan trọng trong kết quả cuối cùng.
Lý thuyết của Genge: Một góc nhìn mới
Nghiên cứu của Genge đưa ra một góc nhìn mới về tác động tiềm tàng của các vụ phun trào núi lửa đối với các kiểu thời tiết. Bằng cách chứng minh rằng tro núi lửa có thể di chuyển cao hơn so với suy nghĩ trước đây, công trình nghiên cứu của ông mở ra những hướng nghiên cứu mới để hiểu được mối quan hệ phức tạp giữa khí hậu và hoạt động núi lửa.
