Antik Zapotek Gliflerini Çözümlemek: 1.300 Yıllık Fries Kozmolojik İnançları Ortaya Çıkarıyor
Tarihi Bir Friesin Keşfi
Meksika’nın Oaxaca Vadisi’nde yer alan antik arkeolojik alan Atzompa’da, araştırmacılar karmaşık Zapotek glifleriyle süslü, 50 fit uzunluğunda kayda değer bir kireçtaşı ve sıva friz ortaya çıkardılar. M.S. 650-850 yıllarına tarihlenen bu friz, şimdiye kadar keşfedilen en kapsamlı Zapotek yazısı örneklerinden birini temsil ediyor.
Karmaşık İkonografi ve Kozmolojik Sembolizm
Friesin ikonografisi, sembolizmle doludur ve Meksika’nın en büyük iki yerli kültürü olan Mixtekler ve Zapoteklerin inançları ve uygulamaları hakkında fikir vermektedir. Yüksek kabartma gliflerinde tasvir edilen bir quetzal kuşu, maymunlar, jaguarlar ve doğaüstü koruyucu figürler, Zapoteklerin inandığı kozmik dünyaya gönderme yapmaktadır.
Ayrıca, frizde Mixtek takviminin kertenkele yılı ve evrenin dört yönünü ve merkezini simgeleyen geometrik bir tasarım olan beş köşeli yıldızın figüratif ve sayısal gösterimleri yer almaktadır.
Friesin Önemi
Meksika Ulusal Antropoloji ve Tarih Enstitüsü’nden (INAH) araştırmacılara göre, friz üzerindeki glifler güç, doğaüstü koruma ve zamansız varoluş kavramı mesajları iletmektedir. Friesin Casa del Sur’un ana cephesindeki belirgin konumu, bunun bir otorite gösterisi ve önemli kültürel ve dini inançları iletmenin bir yolu olarak hizmet ettiğini düşündürmektedir.
Zapotek Uygarlığı ve Monte Albán
Şimdilerde bir UNESCO Dünya Mirası Alanı olan Monte Albán, M.Ö. yedinci ve dokuzuncu yüzyıllar arasında kurulan önemli bir Zapotek şehriydi. Zamanla, Zapotekler, Mixtekler ve Olmekler tarafından iskan edilen gelişen bir merkez haline geldi. Atzompa, M.S. 650 civarında Monte Albán’a bir uydu şehir olarak kuruldu ve taş ocaklarından inşaat için taşınması için stratejik bir karakol ve bir geçiş noktası görevi gördü.
Antik Eserlerin Korunması ve Onarımı
Frizde kullanılan kireçtaşı ve sıva malzemeleri, özel taşıma ve restorasyon teknikleri gerektirmektedir. INAH araştırmacıları, bu eserin korunmasının önemini vurgulamakta ve onu kurumun koruma önceliklerindeki en önemli parçalardan biri olarak kabul etmektedir.
Arkeolojik Keşiflerle Geçmişin Perdesini Aralamak
Friz üzerindeki Zapotek gliflerinin çözülmesi, antik Meksika uygarlıklarının inançları, uygulamaları ve sanatsal gelenekleri hakkında değerli bilgiler sağlamaktadır. Bunlar gibi arkeolojik keşifler, yerli kültürlerin zengin kültürel mirasına ilişkin anlayışımızı zenginleştirmeye devam etmektedir.
