Dev Su İzi: İnsan Faaliyetlerinin Ekosistem Sağlığına Tehditleri
Arazi Kullanımı ve İnsan Etkisi
Bilim insanları, Dünya’nın kara yüzeyinin %80’inin artık yollardan ve mahsullerden hücre kulelerine kadar insan faaliyetlerinin izlerini taşıdığını tahmin ediyor. Bu yaygın arazi kullanımı, gezegenin ekosistemleri için önemli etkilere sahip.
Araştırmalar, toplumun insan taleplerini karşılamak için gezegenin biyolojik kaynaklarından giderek daha büyük bir pay aldığını gösteriyor. Bunun sonucunda ortaya çıkan çevresel değişikliklerin, karasal ekosistemlerin doğal işlevlerine zarar verebileceği ve Dünya’daki yaşamı sürdürme konusundaki uzun vadeli kapasitelerini tehdit edebileceği konusunda endişeler var.
Tarımın Hakimiyeti
Tarım, günümüzde insan arazi kullanımının baskın biçimidir ve tüm buzsuz arazilerin yaklaşık %35’i artık mahsul yetiştirmek ve hayvan yetiştirmek için kullanılmaktadır. Bu, 1700’deki %7’lik orandan önemli bir artıştır.
Arazi kullanımının yoğunluğu da önemlidir, çünkü daha yoğun uygulamalar daha fazla kaynak tüketir. Örneğin modern tarım, son 40 yılda küresel tahıl hasatlarını ikiye katlamıştır, ancak bunu sadece ekilebilir arazileri %12 oranında genişleterek başarmıştır. Bu artan verim, yeni tahıl çeşitleri, kimyasal gübreler, mekanizasyon ve sulama yoluyla elde edilmiştir, ancak aynı zamanda toprak bozulması, artan pestisit kullanımı ve su kirliliği dahil olmak üzere daha fazla çevresel hasara da yol açmıştır.
Biyokütle Enerjisi Tüketimi
Yakın zamanda yapılan bir araştırma, dünya çapında yalnızca yerel arazi kullanım türlerini değil, aynı zamanda çeşitli arazi kullanımı uygulamaları tarafından tüketilen biyokütle enerjisi veya doğal verimlilik miktarını da gösteren, uzamsal olarak açık haritalar derledi. Sonuçlar, insanların gezegendeki milyonlarca türden sadece biri olmalarına rağmen, tüm karasal ekosistemlerde bulunan trofik enerjinin %25’ini kullandığını gösterdi.
Küresel Toprak Erozyonu
Bir başka araştırma, gezegenin tarım arazilerinin daha önce düşünüldüğünden daha kırılgan olabileceğini öne sürüyor. Geleneksel pulluk tabanlı çiftçilik yöntemleri, küresel toprak erozyonunu, yeni toprakların oluştuğu oranlardan 10 ila 100 kat daha yüksek oranlarda önemli ölçüde hızlandırıyor.
Bu, üst toprağın sadece birkaç yüz ila birkaç bin yıl içinde yok olabileceği anlamına geliyor. Mevcut erozyon oranı hemen belirgin olmayabilir, ancak bu önümüzdeki birkaç yüzyıl boyunca toplumu ilgilendirmesi gereken bir sorundur.
Çözüm Olarak Topraksız Tarım
Toprak erozyonuyla mücadele etmek için uzmanlar, toprağı işlemek için pulluk kullanımından vazgeçen topraksız tarımın benimsenmesini savunuyor. Bu yaklaşım, üst toprağı erozyona karşı daha az duyarlı hale getirir ve toprak verimliliğinin artması ve karbon depolanmasının artması gibi diğer faydalar sağlar.
Toprak Erozyonu ve Karbon Seviyeleri
Bilim insanları yıllardır tarımdan kaynaklanan toprak erozyonunun atmosferdeki karbon seviyelerinde bir rol oynadığını varsayıyorlar. Ancak bu bağlantının kesin doğası tam olarak anlaşılamamıştır. Bazı çalışmalar, küresel toprak erozyonunun atmosfere önemli miktarlarda karbon saldığı sonucuna varırken, diğerleri önemli bir karbon “bataklığı” etkisi bulmuştur.
Yeni bir analiz yöntemi kullanan yakın zamanda yapılan bir araştırma, küresel tarımsal toprak erozyonunun atmosferik karbon seviyeleri üzerinde minimum bir etkiye sahip olduğunu buldu. Karbon yakalar, ancak sadece bir kısmını, bazı önceki tahminlerin çok altında miktarlarda.
Sonuç
İnsan faaliyetlerinin karasal ekosistemler üzerindeki etkisi inkar edilemez. Araziyi tarım için yaygın olarak dönüştürmek, arazi kullanım uygulamalarının yoğunluğu ve bunun sonucunda oluşan toprak erozyonu, Dünya’daki yaşamın uzun vadeli sürdürülebilirliğini tehdit eden çevresel değişikliklere katkıda bulunuyor. Bu etkileri anlamak ve sürdürülebilir arazi kullanımı uygulamalarını hayata geçirmek, gezegenimizin geleceği için çok önemlidir.
