Unutulan Soykırım: Bangladeş’in Bağımsızlık Savaşı
Tarihsel Bağlam
1947’de İngiliz Hindistan’ın bölünmesi, bağımsız Hindistan ve Pakistan devletlerini ortaya çıkardı. Ancak Pakistan, 1.600 km’den fazla Hint topraklarıyla ayrılmış Doğu ve Batı Pakistan olmak üzere iki bölgeye ayrıldı.
Daha kalabalık olmasına rağmen Doğu Pakistan, Batı Pakistan’dan ekonomik ve siyasi olarak ihmal edildi. Bu eşitsizlik, kültürel ve dilsel farklılıklarla birleşerek gerilimleri ve kızgınlığı körükledi.
Soykırıma Giden Yol
1970 yılında Pakistan’da seçimler yapıldı. Şeyh Mucibur Rahman liderliğindeki Avami Ligi, özerklik platformuyla Doğu Pakistan’da çoğunluk sandalye kazandı. Ancak Batı Pakistan’ın askeri hükümeti iktidarı devretmeyi reddetti, bu da Doğu Pakistan’da protestolara ve sivil itaatsizliğe yol açtı.
25 Mart 1971’de Pakistanlı askerler, Doğu Pakistan’daki Bengal sivillerine karşı acımasız bir baskın olan Operasyon Searchlight’ı başlattı. Yıllar içinde konunun siyasallaşmasını yansıtan ölü sayısının tahminleri 500.000 ile 3 milyondan fazla arasında değişiyor.
Uluslararası Tepki
Uluslararası toplum Bangladeş’teki zulmü kınadı. Özellikle Hindistan, buna “soykırım” adını verdi. Ancak Soğuk Savaş krizi gölgede bıraktı. Pakistan’ı Sovyetler Birliği’ne karşı bir müttefik olarak gören Amerika Birleşik Devletleri, şiddeti hafife aldı ve askeri desteğini sürdürdü.
ABD’nin Suç Ortaklığı
Bölgedeki diplomatlarının çağrılarına rağmen Nixon yönetimi zulmü görmezden geldi ve Pakistan rejimine karşı sesini yükselten Amerikalı başkonsolosu geri çağırdı. Bu eylemsizlik, insan haklarından ziyade uluslararası güvenliğe öncelik verildiğini gösteriyordu.
Bangladeş’in Bağımsızlığı
Bangladeş’teki katliam, Hindistan’ın Aralık 1971’de müdahale etmesiyle sona erdi ve bu da Pakistan’ın koşulsuz teslim olmasına ve Bangladeş’in bağımsızlığına yol açtı. Ancak bu zaferin insan bedeli çok büyüktü.
Soykırımın Mirası
Bangladeş, kanlı geçmişiyle yüzleşmekte zorlandı. Mevcut hükümet tarafından kurulan Uluslararası Savaş Suçları Mahkemesi, soykırımın daha geniş mirasına değinmek yerine siyasi muhalifleri hedef aldığı için eleştirildi.
Geleceğe Dair Dersler
Bangladeş Soykırımı, ülkelerin yurtdışındaki kitlesel zulme nasıl tepki verdikleri konusunda önemli soruları gündeme getiriyor. Ulusal çıkarlar ile evrensel değerler arasındaki gerilimi ve dış politikada insan haklarına öncelik verme ihtiyacını vurguluyor.
Ek Hususlar
- Bangladeş Soykırımı, ekonomik eşitsizlikler, siyasi baskı ve uluslararası güç dinamikleri gibi çoklu nedenlere sahip karmaşık bir olaydı.
- Soykırımda ölenlerin sayısı hala tartışılıyor ancak Pakistan ordusunun Bengal halkına karşı yaygın zulüm yaptığı açık.
- ABD’nin Bangladeş Soykırımına verdiği tepki, Soğuk Savaş ve Nixon yönetiminin insan haklarından ziyade güvenliğe öncelik vermesinden büyük ölçüde etkilendi.
- Bangladeş’in soykırımı kabullenme mücadelesi bugün de devam ediyor ve savaş suçlarıyla mücadele etmek ve uzlaşmayı teşvik etmek için çabalar sürüyor.
