Odnaleziono statek z czasów II wojny światowej przewożący alianckich jeńców wojennych po 80 latach
Odkrycie Montevideo Maru
W lipcu 1942 roku amerykański okręt podwodny storpedował japoński statek handlowy Montevideo Maru, zatapiając go w ciągu zaledwie 10 minut. Niestety, na pokładzie statku znajdowało się ponad 1000 alianckich jeńców wojennych (POW), głównie Australijczyków. Nieświadomi prawdziwej natury statku, Amerykanie nie mieli pojęcia o spowodowanej przez siebie katastrofie humanitarnej.
Przez ponad osiem dekad miejsce spoczynku Montevideo Maru pozostawało tajemnicą. Jednak w kwietniu 2023 r. podwodni poszukiwacze w końcu zlokalizowali wrak u wybrzeży Luzon, największej wyspy na Filipinach.
Współpraca przy poszukiwaniach
Odkrycie było wynikiem współpracy australijskiego ministerstwa obrony, niezależnej fundacji Silentworld i Fugro – holenderskiej firmy specjalizującej się w badaniach podwodnych. Za pomocą autonomicznego pojazdu podwodnego wyposażonego w sonar poszukiwacze zlokalizowali wrak po 12 dniach poszukiwań.
Znaczenie odkrycia
Odkrycie wraku Montevideo Maru ma znaczenie z kilku powodów. Po pierwsze, przynosi ukojenie rodzinom ofiar, które od dziesięcioleci czekały na poznanie losu swoich bliskich. Po drugie, rzuca światło na tragiczne wydarzenie, które zostało w dużej mierze zapomniane przez historię. Po trzecie, daje możliwość uczczenia pamięci tych, którzy zginęli.
Kontekst historyczny
W momencie zatonięcia Montevideo Maru płynęło z Nowej Gwinei, ówczesnego australijskiego terytorium, do okupowanego przez Japończyków Hainanu w południowych Chinach. Na pokładzie statku znajdowali się australijscy żołnierze i cywile, którzy zostali pojmani przez japońskie siły w Rabaulu, mieście na wyspie Nowa Brytania.
Po zdobyciu Rabaulu Japończycy założyli obóz dla jeńców wojennych i cywilów. Do czerwca 1942 r. japońscy przywódcy wojskowi zdecydowali o rozpoczęciu transferu więźniów do Japonii. Pierwszy transport, przewożący około 60 australijskich oficerów i kilku pielęgniarek, dotarł bezpiecznie. Jednak druga grupa transportowa, w skład której wchodziło Montevideo Maru, została zaatakowana przez wojska alianckie.
Śledztwo i następstwa
Informacje o incydencie pozostawały skąpe aż do końca wojny. We wrześniu 1945 roku major armii australijskiej Harold S. Williams udał się do Tokio, aby przeprowadzić śledztwo. Zestawiono listę zaginionego personelu z Rabaulu i japońskich akt, co pozwoliło mu ustalić, kto zginął na pokładzie Montevideo Maru i powiadomić ich rodziny. Jednak pozostają pytania, czy lista ofiar jest dokładna lub kompletna.
Dziedzictwo tragedii
Zatopienie Montevideo Maru pozostaje największą katastrofą morską Australii. W 2009 roku członkowie rodzin zmarłych utworzyli Stowarzyszenie Rabaul i Montevideo Maru i rozpoczęli wzywanie australijskiego rządu do poszukiwania statku. Trzy lata później stowarzyszenie zainstalowało w Canberze pomnik upamiętniający 70. rocznicę tragedii. Narodowe Archiwum Australii (NAA) utworzyło również interaktywną stronę internetową, która umożliwia użytkownikom wyszukiwanie na liście ofiar i przeglądanie dokumentów archiwalnych.
Dla Cathy Parry-McLennan, której dziadek Arthur Parry był na pokładzie Montevideo Maru, gdy statek zatonął, odkrycie wraku jest źródłem wielkiej pociechy. „Pamiętam tylko, jak mój ojciec mówił mi przez lata, że nie wiedzieli, co się z nim stało” – powiedziała. „Teraz w końcu mamy jakieś zamknięcie”.
Trwające wysiłki
Odkrycie wraku Montevideo Maru świadczy o trwałej sile nadziei i znaczeniu pamięci o tych, którzy zginęli. Władze planują pozostawić na wraku wszystkie ludzkie szczątki i artefakty z szacunku dla zmarłych i ich rodzin. Trwają jednak starania o identyfikację i uczczenie ofiar tego tragicznego wydarzenia.
