Najstarsza ilustracja Wenecji: arcydzieło XIV wieku
Odkrycie manuskryptu
W samym sercu Biblioteca Nazionale Centrale we Florencji znajduje się ukryty skarb: Libro d’Oltramare, XIV-wieczny manuskrypt zawierający najstarszą znaną ilustrację Wenecji. To niezwykłe odkrycie oczarowało zarówno naukowców, jak i historyków sztuki, rzucając nowe światło na przedstawienie ikonicznego włoskiego miasta w okresie renesansu.
Dziennik podróży brata Niccolò da Poggibonsi
Manuskrypt jest dziennikiem podróży napisanym przez brata Niccolò da Poggibonsi, franciszkańskiego mnicha, który w 1346 roku wyruszył na pielgrzymkę z Wenecji do Jerozolimy i Egiptu. W trakcie swojej podróży skrupulatnie rejestrował swoje obserwacje na tabliczkach gipsowych, uchwytując istotę odwiedzanych miejsc świętych. Po powrocie do Wenecji w 1350 roku skompilował swoje pierwsze relacje, które obecnie znajdują się w Libro d’Oltramare.
Ilustracja Wenecji
Pośród stron manuskryptu szczegółowa ilustracja Wenecji wyróżnia się jako świadectwo atrakcyjności miasta. Rysunek wykonany przez nieznanego artystę przedstawia charakterystyczne budynki miasta, kanały i gondole. Jego odkrycie cofnęło znaną oś czasu weneckich ilustracji, wykluczając mapy, które pochodzą z 1330 roku.
Wenecja renesansowa
Sandra Toffolo, badaczka weneckiej historii renesansu na Uniwersytecie St. Andrews, podkreśla znaczenie tego odkrycia. „Ilustracja pokazuje głęboką fascynację, jaką Wenecja wzbudzała u współczesnych, nawet w tak wczesnym okresie” – wyjaśnia.
Szczegółowe obserwacje brata Niccolò
Dziennik podróży brata Niccolò jest niezwykły nie tylko ze względu na ilustrację, ale także ze względu na skrupulatne obserwacje. Dokładnie zmierzył punkty orientacyjne w Ziemi Świętej, używając jako jednostek miary kroków lub długości ramienia. Obserwacje te, rejestrowane codziennie na jego tabliczkach, dostarczają cennych informacji na temat architektonicznych i geograficznych detali tamtych czasów.
Dodatkowe ilustracje
Oprócz rysunku Wenecji manuskrypt zawiera inne fascynujące ilustracje. Brat Niccolò przedstawił słonie i architekturę w Kairze, a także Kopułę na Skale i Świątynię Salomona w Jerozolimie. Jego unikalne podejście do opisywania podróży w języku ojczystym, a nie polegające na klasycznych łacińskich opisach, oferuje świeżą perspektywę na doświadczenie pielgrzymkowe.
Obieg i reprodukcja
Małe dziurki widoczne na stronach manuskryptu sugerują, że był on szeroko rozpowszechniony w okresie renesansu. Kopiści stosowali technikę zwaną pouncing, przesiewając proszek po papierze z dziurkami, aby przenieść kontury obrazów na nowe strony. Proces ten wskazuje na popularność i wpływ pracy brata Niccolò.
Późniejsze tłumaczenia i wydania
Pomimo szerokiego rozpowszechnienia, tekst brata Niccolò zyskał szersze uznanie dopiero po przetłumaczeniu i przedrukowaniu pod różnymi nazwami. W XV wieku niemieckie tłumaczenie przypisało pielgrzymkę Gabrielowi Muffelowi, synowi norymberskiego patrycjusza. W 1518 roku w Wenecji opublikowano anonimową relację zatytułowaną „Viaggio da Venetia al Sancto Sepolchro et al Monte Sinai” (Podróż z Wenecji do Grobu Świętego i na Górę Synaj). W ciągu następnych trzech stuleci ukazało się wiele wydań, co ugruntowało popularność dzieła jako przewodnika po Ziemi Świętej.
Dziedzictwo Niccolò
Mimo sławy jego dziennika podróży niewiele wiadomo o życiu brata Niccolò. Jednak sprytne zabezpieczenie ukryte w manuskrypcie ujawnia jego autorstwo. Pierwsze litery każdego rozdziału tworzą akrostych, który identyfikuje go jako autora. Ten pomysłowy zabieg sugeruje, że Niccolò posiadał nie tylko bystre oko do szczegółów, ale także żartobliwy dowcip.
Znaczenie historyczne
Odkrycie XIV-wiecznej ilustracji Wenecji ma znaczące implikacje historyczne. Oferuje wgląd we wczesne artystyczne przedstawienia miasta, podkreślając jego trwałą atrakcyjność. Dziennik podróży brata Niccolò, z jego szczegółowymi obserwacjami i unikalną perspektywą, stanowi cenny zasób do zrozumienia Ziemi Świętej w okresie renesansu. Ten niezwykły manuskrypt nadal inspiruje uczonych i zachwyca czytelników, oferując świadectwo mocy ludzkiej kreatywności i trwałego uroku Wenecji.
