पुरातत्वविदांनींना तुर्कस्तानात एफ्रोडाईटचे प्राचीन मंदिर सापडले
इ.स.पू. सहाव्या शतकातील मंदिराचा शोध लागला
तुर्कस्तानच्या पश्चिमेकडील भागात पुरातत्वविदांना एक महत्त्वाची उपलब्धी मिळाली आहे: इ.स.पू. सहाव्या शतकातील ग्रीक देवी एफ्रोडाईटला समर्पित एक मंदिर. हे मंदिर उरला-चेस्मे द्वीपकल्पाच्या सर्वेक्षणादरम्यान सापडले, जो उशीरा नवपाषाण काळापासून मानवी वस्तीचा एक समृद्ध इतिहास असलेला प्रदेश आहे.
एफ्रोडाईट पंथाचे पुरावे
या मंदिराच्या शोधाने या प्रदेशात एफ्रोडाईट पंथ असल्याचे सिद्ध झाले आहे. मिमार सिनान ललित कला विद्यापीठातील पुरातत्वतज्ञ एलिफ कोपरल यांच्या नेतृत्वाखालील पुरातत्वविदांच्या पथकाने एका महिलेच्या मूर्तीचा काही भाग आणि एका स्त्रीच्या डोक्याचा मातीचा पुतळा उघड केला. या ठिकाणी आढळलेल्या एका शिलालेखात असे म्हटले आहे की, “हे पवित्र क्षेत्र आहे.” यावरून येथे एफ्रोडाईट पंथ असल्याचे दिसून येते.
एफ्रोडाईट: ग्रीक प्रेम आणि सौंदर्याची देवी
प्रेम, सौंदर्य आणि प्रजनन क्षमतेची प्राचीन ग्रीक देवी एफ्रोडाईट भूमध्य प्रदेशात सर्वत्र पूजली जात असे. तिला अनेकदा नग्न किंवा अर्धनग्न स्वरूपात चित्रित केले जात असे आणि सायप्रस आणि सिथेरा बेटांवर तिच्या पंथाची विशेष ताकद होती. तुर्कस्तानात मिळालेल्या मंदिराच्या शोधाने तिच्या व्यापक उपासनेचे पुरावे आणखी मजबूत केले आहेत.
एफ्रोडिसियसचे प्राचीन शहर
युनिस्को जागतिक वारसा स्थळ असलेले एफ्रोडिसियस हे प्राचीन शहर उरला-चेस्मेच्या आग्नेयेस आहे आणि त्याचे नाव देवी एफ्रोडाईटवरून पडले आहे. तिच्या उपासकांनी इ.स.पू. तिसऱ्या शतकात तिच्यासाठी एक मंदिर बांधले आणि नंतर एक थिएटर आणि स्नानगृहे असलेल्या शहराचा उर्वरित भाग बांधला.
पुरातत्वीय स्थळाचे जतन
उरला-चेस्मे येथील पुरातत्वीय स्थळाला लुटारू आणि शहरी विकासाचा धोका आहे. संशोधन पथक स्थानिक लोकांसोबत काम करून प्रागैतिहासिक वस्ती, दफन टीले आणि पवित्र स्थळ म्हणून वापरल्या जाणार्‍या गुहा यांसह शोधलेल्या वस्तूंचे जतन करत आहे.
शोधाचे महत्त्व
एफ्रोडाईट मंदिराचा शोध अनेक कारणांमुळे महत्त्वाचा आहे. हा प्राचीन जगात एफ्रोडाईटच्या व्यापक उपासनेचा पुरावा आहे. तसेच, इ.स.पू. सहाव्या शतकात उरला-चेस्मे द्वीपकल्पात राहणाऱ्या लोकांच्या धार्मिक पद्धती आणि विश्वासांवर प्रकाश टाकतो. याशिवाय, या शोधाने या प्रदेशातील शहरी केंद्रांच्या विकासाबाबत आपल्या समजावर भर पडली आहे.
या प्रदेशातील इतर पुरातत्वीय शोध
एफ्रोडाईट मंदिराव्यतिरिक्त, पुरातत्वविदांना या प्रदेशात इतर महत्त्वपूर्ण शोध लागले आहेत. गेल्या शरद ऋतूत, डॅस्किलियन शहराच्या अ‍ॅक्रोपोलिसची उत्खनन करणारे पुरातत्वविद एका ग्रीको-रोमन मद्य आणि उत्साहाच्या देवता डायोनिससचा २,४०० वर्षे जुना मुखवटा उघड करण्यात यशस्वी झाले. या शोधाने या प्रदेशात डायोनिससचीही उपासना केली जात होती हे सूचित केले आहे.
सुरू असलेले संशोधन
एलिफ कोपरल यांच्या नेतृत्वाखालील संशोधन पथक उरला-चेस्मे येथे उत्खनन करत आहे. त्यांना एफ्रोडाईट पंथाबद्दल आणि इ.स.पू. सहाव्या शतकात या प्रदेशात राहणाऱ्या लोकांबद्दल अधिक माहिती मिळेल अशी अपेक्षा आहे. त्यांचे सुरू असलेले संशोधन प्राचीन ग्रीक धर्म आणि संस्कृतीबद्दल आपल्या समजामध्ये भर पडेल.